Omurilik felci nedir ve belirtileri nelerdir?

Omurilik felci, omurilikte meydana gelen bir hasar sonucu ortaya çıkan ve vücudun hareket, duyu ve otonom fonksiyonlarında geçici veya kalıcı kayıplara yol açan bir durumdur. Omurilik, beyin ile vücudun diğer bölgeleri arasında sinyal iletimini sağlayan kritik bir yapıdır. Bu yapıda oluşan travma (örneğin, kaza, düşme, şiddetli darbe) veya hastalıklar (örneğin, tümör, enfeksiyon, dejeneratif rahatsızlıklar) omurilik felcine neden olabilir. Hasarın şiddeti ve konumuna bağlı olarak, felç kısmi (incomplete) veya tam (complete) olabilir ve etkilenen bölgelerdeki fonksiyon kaybı değişkenlik gösterir. Omurilik felci genellikle yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler ve uzun vadeli rehabilitasyon gerektirir.

Omurilik felcinin belirtileri, hasarın seviyesine (örneğin, boyun, sırt veya bel bölgesi) ve şiddetine bağlı olarak değişir. Genel olarak, aşağıdaki belirtiler gözlemlenebilir:

• Hareket kaybı veya güçsüzlük: Hasarın olduğu seviyenin altındaki kaslarda kısmi veya tam felç durumu. Örneğin, boyun bölgesindeki bir hasar, kollarda ve bacaklarda felce neden olabilir (tetrapleji), sırt bölgesindeki hasar ise bacaklarda felce yol açabilir (parapleji).
• Duyu kaybı: Hasar seviyesinin altındaki bölgelerde his kaybı, uyuşukluk, karıncalanma veya ağrı. Bu, dokunma, sıcak-soğuk algısı ve ağrı hissinde azalmayı içerebilir.
• Solunum problemleri: Özellikle boyun bölgesindeki yüksek seviyeli hasarlar, solunum kaslarını etkileyerek nefes alma zorluğuna veya solunum cihazı ihtiyacına neden olabilir.
• Mesane ve bağırsak kontrolü kaybı: İdrar ve dışkı yapma kontrolünün bozulması, sık idrar yolu enfeksiyonları veya kabızlık gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
• Cinsel işlev bozuklukları: Cinsel istek veya performansta azalma, ereksiyon veya orgazm sorunları görülebilir.
• Otonom disrefleksi: Özellikle boyun ve üst sırt hasarlarında ani tansiyon yükselmesi, baş ağrısı, terleme ve kalp atışında değişiklikler gibi acil müdahale gerektiren bir durum.
• Kas spazmları veya sertlik: Etkilenen bölgelerde istemsiz kas kasılmaları veya spastisite (kaslarda aşırı gerginlik) oluşabilir.
• Denge ve koordinasyon sorunları: Hasarın beyinle iletişimi bozması nedeniyle yürüme veya oturma gibi aktivitelerde zorluk yaşanabilir.
• Psikolojik etkiler: Depresyon, anksiyete veya sosyal izolasyon gibi duygusal zorluklar sık görülür, çünkü felç yaşam tarzını derinden etkiler.

Bu belirtiler ani bir kaza sonrası hemen ortaya çıkabileceği gibi, hastalıklara bağlı olarak yavaş yavaş da gelişebilir. Erken teşhis ve tedavi, komplikasyonları azaltmak ve iyileşmeyi desteklemek için hayati önem taşır. Eğer omurilik felcinden şüpheleniliyorsa, acil tıbbi yardım alınmalıdır.